Endüstrileşme ve nüfus artışı ile birlikte boyar maddelerin yoğun kullanıldığı tekstil endüstrileri ve oluşan atıksu miktarları da artmaktadır. Herhangi bir arıtma işlemi uygulanmadan alıcı ortama direkt deşarj edildiklerinde doğaya verdiği hasar estetik problemlerden, besin zinciri ile ekolojik dengeye zarar verecek boyuta kadar gelmektedir. Boyar madde içeren atıksular, genellikle biyolojik olarak kendiliğinden parçalanamayan büyük moleküllü toksik organik yapılara sahip olduğundan, konvansiyonel arıtım metotların yenilikçi adımlarla desteklenmesi önem kazanmaktadır.
Bu çalışmada, kabuklu deniz canlılarında bulunan kitinin kısmi deasetilasyonu sonucunda elde edilen ve ilaç, gıda, tarım gibi birçok sektörde kullanılan kitosan ile adsorban madde geliştirilmiş ve tekstil endüstrisinde kullanılan boyar maddelerin giderimi üzerine etkisi incelenmiştir. Bu doğrultuda, modifiye edilmiş adsorban maddenin geliştirilmesinde metal kaynağı olarak FeSO4 çözeltisi kullanılmıştır. Kitosan üzerine yüklenecek olan optimum demir miktarının belirlenmesi kapsamında, [Fe+2] konsantrasyonu 250, 500 ve 750 ppm olacak şekilde FeSO4 çözeltisi ve bir polisakkarit olan kitosan 25oC sıcaklıkta 2 saat reaksiyona tabi tutulmuştur, sırasıyla CSFe-1, CSFe-2 ve CSFe-3 adsorban maddeleri elde edilmiştir. Demir konsantrasyonunun artmasıyla kitosanın adsorplama kapasitesinde önemli derecede artış gözlenmemiştir. Çalışmanın ikinci kısmında, CSFe-1 ve CSFe-2 adsorban maddelerinin boyar madde giderim verimi üzerine etkilerini incelemek amacıyla 50ppm Reactive Orange (RO16) boyar madde çözeltisi hazırlanıp renk giderimi araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda kitosanın demir ile modifiye edilmesiyle adsorpsiyon kapasitesinin ve boyar madde giderim veriminin arttığı gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kitosan, adsorpsiyon, tekstil endüstrisi
|
