Kanser, tedavisi uzun süreli, yan etkisi fazla, tedaviye uyumun güç, sağ kalımların düşük, sağlık harcamalarının fazla, yönetiminde sağlık okuryazarlığının gerekli olduğu bir hastalıktır.
Çalışma günübirlik kemoterapi alan hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeylerini, etkileyen faktörleri belirlemek için yapılmıştır. Evreni Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Günübirlik Kemoterapi Ünitesi hastaları, örneklemi olayın görülüş sıklığına göre (%18,4) %95 güven aralığında hesaplanan 227 hasta oluşturmuştur. Veriler, 01.10.2019-25.10.2019 tarihleri arasında gönüllülere “Yapılandırılmış Soru Formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği” uygulanarak toplanmıştır.
Katılımcılarda, yaş ile sağlık okuryazarlığı ölçeğinin bilgiye erişim ve değer biçme alt ölçek puanları arasında anlamlı, negatif yönde zayıf bir korelasyon belirlenmiştir. Yaş arttıkça bilgiye erişim ve değer biçme puan ortalaması düşerken bilgiyi anlama ve uygulamada kullanmanın zorlaştığı, yaş ile bilgiyi anlama ve uygulamada kullanma arasında anlamlı, negatif yönde zayıf bir korelasyon olduğu belirlenmiştir. Bekarların evlilere, yükseköğretim ve üzeri eğitimi olanların ilköğretim ve orta öğretim mezunlarına göre bilgiye erişim, anlama, değer biçme ve uygulama-kullanma alt boyutlarının sıra değer ortalamasının daha yüksek olduğu, aradaki farkın istatistiksel anlamlı olduğu belirlenmiştir. Geliri giderinden fazla olanların, geliri giderine denk veya az olanlara göre, kronik hastalığı olanların olmayanlara göre sağlık okuryazarlığı ölçeği değer biçme alt boyutundaki sıra değeri ortalamasının anlamlı şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Kadınların erkeklere göre sağlık okuryazarlığı ölçeğinin bilgiye erişimi bilgiyi anlama ve değer biçme alt boyutlarından aldıkları sıra değerleri ortalamasının anlamlı şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Sonuçta, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, ekonomik durum ve ek bir hastalığın varlığı sağlık okuryazarlığını etkiler. Erkeklere, evlilere, ekonomik durumu kötü olanlara ve bir hastalık deneyimi yaşamayanlara destek olunması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Günübirlik Kemoterapi, Sağlık Okuryazarlığı, Kanser
|
