Yağ rafinasyonunun temel aşamalarında olan ağartma prosesinde en önemli nokta ağartılacak yağın özelliklerine uygun ağartma toprağı seçmektir. Doğru ağartma toprağı ile en düşük maliyette ağartma yapmak birincil amaçtır. Maliyetlerin belirlenmesinde toprağın fiyatı kadar toprağın yağ tutma kapasitesi, düşük oranda kullanımla yüksek renk açma kapasitesi, filtreyi tıkamaması, yağın serbest asitliğini yükseltmemesi vb. faktörler de dikkate alınmaktadır. Bu yüksek lisans tez çalışmasında; seçilmiş doğal ve asitle-aktifleştirilmiş doğal killerin yemeklik yağ ağartma potansiyelleri incelenmiştir. Kil örnekleri (halloysit, zeolit, bentonit, sepiyolit, kaolin, montmorillonit), doğal formlarıyla ve asitle aktifleştirildikten sonra iki grup halinde kullanılmıştır. Killer aktifleştirilmek amacıyla, %30’luk derişik HCI ile ağırlıkça 1: 5 oranında 0.5 saat karıştırılmış, sonrasında saf su ile nötr pH’a kadar yıkanmış ve etüvde kurutulmuştur. Adsorbanlarla muamele işleminde ise ham yağ stoğundan behere tartılan yağ örneklerine, %3 oranında adsorban katılmıştır. Beherler manyetik karıştırıcı üzerinde 280 rpm’de, oda sıcaklığında, 1 saat karıştırıldıktan sonra Whatman no. 40 filtre kağıdından süzülmüştür. Süzüntü yağların, kontrol örneğinin ve fabrikadan ağartılmış olarak temin edilen yağın, aletsel renk ölçümleri ve ağırlık kaybı (%) analizleri gerçekleştirilmiştir. Ham yağ ağartma işleminde amaç koyu rengi açmak olduğundan, kontrolle kıyaslandığında doğal killer arasında zeolit örneğinin genel olarak daha etkili olduğu görülmüştür. Öte yandan en yüksek oranda yağ kaybı zeolitte en düşük ise montmorillonitte ölçülmüştür. Asit aktive killerde ise genel olarak en etkili toprağın halloysit olduğu görülmüştür. En düşük ağırlık kaybı bentonitte, en yüksek ise sepiyolitte ölçülmüştür. Toplam renk değişimi değerleri (ΔE), her iki kil grubunun tamamında önemli düzeydedir. Sonuçlar asitle aktifleştirme işleminin doğal killerin adsorpsiyon yeteneğini arttırdığını ve yağ kaybını azalttığını göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Doğal kil, Ham yağ, Ağartma, Adsorpsiyon, Renk, Yağ kaybı
|
