Hipoglisemi, Hipotalamus-Hipofiz-Adrenal (HPA) aksının aktivasyonuyla glukokortikoid sekresyonunun artmasına yol açan güçlü bir stres faktörüdür. Ancak aşırı kortizolün glukoz metabolizması üzerinde ters düzenleyici etkisi ile insülin direnci meydana gelmektedir. Kortizol bu etkilerini glukokortikoid reseptörlerine (GR) bağlanarak gerçekleştirmektedir. Etkilediği organlardan biri olan karaciğer hipoglisemiye cevapta önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, tekrarlayan hipoglisemi sonucu HPA aksı aktivasyonuyla artan kortizol düzeyinin, karaciğerdeki glukoz taşınımı, GR’ler ve DNA hasar sensörleri üzerindeki rolünün fare modeli kullanılarak araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada, insulin ile indüklenmiş ve tekrarlı hipoglisemi fare modelinde akut ve kronik dönemlerdeki karaciğer dokularında GR geninin (Nr3c1(Gr)), glukoz taşınımında görevli transporter genlerinin (Glut1, Glut2, Glut3, Glut4) ve DNA hasar cevabında görevli genlerin (Trex1, Trex2, Parp1 ve Parp2) transkript seviyeleri belirlenmiştir. Kontrol gruplarına göre karaciğerde Nr3c1 transkript seviyelerinin Akut Hipoglisemi (p<0.005) ve Tekrarlı Akut Hipoglisemi (p<0.001) gruplarında arttığı, Glut1 transkript seviyelerinin Akut Hipoglisemi ve Tekrarlı Akut Hipoglisemi gruplarında azaldığı (p<0.001), ve Glut2 transkript seviyelerinin Tekrarlı Akut ve Kronik Hipoglisemi gruplarında arttığı (p<0.001) bulunmuştur. Trex2 transkript seviyelerinin kontrol grubuna göre bütün gruplarda azaldığı ve Parp1 transkript seviyelerinin Akut Hipoglisemi ve Tekrarlı Akut Hipoglisemi gruplarında azaldığı (p<0.001) görülmüştür. Akut ve Kronik hipoglisemi gruplarında Glut1 ve tüm gruplarda ise Glut3, Trex1 ve Parp2 transkript seviyelerinin değişmediği bulunmuştur (p>0.05). Sonuç olarak ilginç bir şekilde hem fizyolojik stres olan hipoglisemik stres hem de psikolojik stres olan enjeksiyon stresi, karaciğerdeki GR (Nr3c1(Gr)), Glukoz transporter (Glut1, Glut2) ve DNA hasar sensör (Trex2, Parp1) genlerinin transkript seviyeleri üzerine hemen hemen aynı etkiyi yapmıştır. Bu durum her türlü stres faktörünün organizma üzerinde etkileri olabileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: DNA Hasarı, Hipoglisemi, Fare Modeli, Glukokortikoid Reseptörü, Karaciğer, Kortizol.
|
