Kayıt dışı ekonomi genel anlamda kayda alınamayan faaliyetlerin bütünü olarak tanımlanmakta olmakla beraber, ekonomik tahminlerin hatalı ölçülmesine sebep veren bir faktördür. Dolayısıyla hatalı çözümlere neden olan bu faktör, ülkeler için ciddi bir tehdit unsurudur. Kayıt dışı ekonomi, ülkeleri sadece ekonomik yönden değil sosyal ve siyasi yönlerden de etkilemektedir. Ülkeler açısından yarattığı olumsuz etkilerden dolayı kayıt dışı faaliyetler ile mücadele kaçınılmaz olmuştur. Kayıt dışı ekonominin yarattığı tahribatlardan biri de yoksulluk olgusudur. Yoksulluk sorunu, özellikle düşük gelirli ülkelerde daha yüksek oranlarda olmasına rağmen küresel bir sorun haline gelmiştir. Kayıt dışı ekonomi ve yoksulluk arasında nedenselliğe dayanan bir bağlantı vardır, ancak bu ilişkinin etkisi hakkında ortak bir görüş olmayıp, bu görüşleri ortaya atanlar iyimser ve kötümser araştırmacılar olarak iki grupta toplanmışlardır. Ayrıca bu iki faktör arasındaki ilişkinin boyutu ülkelere göre fark göstermektedir. İşte bu çalışmada gelir gruplarına göre 1995-2015 yılları aralığındaki dönem kapsamında kayıt dışı ekonominin yoksulluk üzerindeki etkileri statik (sabit ve rassal etkiler) ve dinamik panel yöntemler (Sistem Genelleştirilmiş Momentler Yöntemi) kullanılarak analiz edilmiştir. Kurulan iki ekonometrik modelde yoksulluk bağımlı; kayıt dışı ekonomi, GSYH, kamu harcamaları, vergi, işsizlik, devlet bütünlüğü ve enflasyon değişkenleri bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Analiz bulgularına göre, düşük gelirli ülkeler grubunda bu iki faktör arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Türkiye’nin de dahil olduğu orta gelirli ülkeler grubunda ve yüksek gelirli ülkeler grubunda ise her iki modelde de kayıt dışı ekonomi ve yoksulluk arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kayıt dışı ekonomi, Yoksulluk, Ekonomi, Küresel eşitsizlik, Dinamik Panel Veri Analizi
|
