Dünya çapında yaygınlığını arttırarak sürdüren tip 2 diyabet, yaşam boyu süren, bireyleri fiziksel ve ruhsal olarak etkileyen bir hastalıktır. Diyabet, bireylerin fiziksel işlevlerinde ve sosyal etkileşimlerinde azalmaya, olumsuz duygusal tepkilere, aile rollerinde değişime, ekonomik ve cinsellikle ilgili problemlere neden olabilmektedir. Aynı zamanda hastalığı kabul etme, hastalığa uyum sağlama, diyabet komplikasyonlarıyla baş etme ve hastalığın yönetim süreçlerinde bireyler anksiyete ve depresyon yaşamaktadırlar.
Diyabet, ilaçların düzenli kullanımı, kan glikoz düzeyinin belli aralıklarla kontrolü, diyabete yönelik tedavinin düzenli alınması, diyabete yönelik diyet gibi diyabet öz bakım faaliyetleriyle kontrolü sağlanabilen bir hastalıktır. Ancak bireylerin önemli bir kısmı bu öz bakım faaliyetlerini gerçekleştirirken damgalamaya maruz kalabilmektedir. Diyabetli bireylerin yaşadığı damgalama ve bireyde eşlik eden anksiyete ve depresyon gibi ruhsal bir problem bu bireylerin diyabet öz bakımlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle tip 2 diyabetli bireylerde diyabetten kaynaklı yaşanan damgalamanın bilinmesi, anksiyete ve depresyon durumlarının belirlenmesi ve bu sorunların diyabet öz bakımına etkisinin bilinmesi önem arz etmektedir. Bireyin yaşadığı ruhsal süreçler psikososyal bakımı da beraberinde getirmektedir. Diyabetli bireyin psikososyal bakımında konsültasyon psikiyatri hemşiresi hastalığa uyum sağlanmasını destekleyerek baş etme becerilerinin geliştirilmesini destekler, tedavi ve bakımın iyi yönetilmesini kolaylaştırır.
Psikososyal bakım ile diyabetli bireylerin mortalite ve morbiditesini hastanede yatış sürelerini azaltmakta ve bireyin iyi oluşuna katkı sağlamaktadır. Bu nedenle bu derleme tip 2 diyabetli bireylerin yaşadıkları damgalama, anksiyete ve depresyon durumlarına ve bu sorunların diyabet öz bakım faaliyetlerine etkisine yönelik var olan literatürü derlemek ve konsültasyon liyezon psikiyatri hemşiresinin rollerine vurgu yapmak amacıyla yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tip 2 diyabetes mellitus, Öz bakım, Depresyon,Stigma
|
