Çok boyutlu bir anlama sahip olan sürdürülebilirlik kavramı günümüzde sıklıkla tartışılan ve tüm dünyada çeşitli çalışmalara konu olan bir kavramdır. Kentsel ve mimari alanda daha çok ekolojik tasarım ilkelerini dikkate alan tasarımlar sürdürülebilir tasarım kapsamında ele alınmaktadır. Ancak sürdürülebilir tasarım yaklaşımı yalnızca fiziksel mekan üzerinden ele alınmamalı, ekolojik, kültürel ve politik bileşenlerle birlikte değerlendirilmelidir. Mevcut kent dokularında yapılan müdahaleler çok boyutlu olarak ele alınmalı ve yapılan müdahalelerin kalıcı olması için sosyal sürdürülebilirlik dikkate alınmalıdır.
Çalışma kapsamında Gaziantep Bey mahallesi sosyal sürdürülebilirlik bağlamında ele alınacaktır. Bey mahallesi Gaziantep’in geleneksel kent dokusunun ön plana çıktığı, daha önce gayrimüslim halkın yaşadığı ancak zaman içerisinde bir çöküntü bölgesi haline gelen bir yerleşim alanıdır. 2007 yılında gerçekleştirilen sokak sağlıklaştırma çalışmaları ile yeniden canlandırılmış, yapılan müdahale sonrası mahallede bir dönüşüm gerçekleşmiştir. Dönüşüm sonrasında mevcut konut yapıları müze, kafe ve butik otel gibi çeşitli fonksiyonlarla yeniden işlevlendirilerek turistlerin ziyaret noktaları haline gelmiştir. Yapılan sağlıklaştırma çalışmaları her ne kadar çöküntü bölgesi haline gelen yerleşim alanı için olumlu müdahaleler olsa da mahalle sakinlerinin sürece katılımı sağlanamadığı için müdahalenin yetersiz kaldığı bazı durumların ortaya çıktığı görülmektedir. Özellikle yeni işlevlerin yarattığı güvenlik, gürültü vb. sorunlar mevcut mahalle sakinlerinin farklı yerleşim alanlarını tercih etmesine sebep olmuştur. Bununla birlikte yeni yaşam koşullarına cevap veremediği için tercih edilmeyen konutlar bu olumsuz unsurların da eklenmesiyle yeni sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Dolayısıyla kentsel dokularda yapılan müdahalelerin başarılı sonuçlara ulaşması için konunun çok boyutlu olarak ele alınması ve sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gaziantep, Bey mahallesi, Sürdürülebilirlik, Sosyal sürdürülebilirlik, Tarihi kent dokusu
|
