1939 yılında New York şehrinde "Geleceğin Dünyası" teması etrafında bir dünya fuarı tertip edilmiştir. Uluslararası sergilere katılım hususunda azami gayret sarf etmiş olan Osmanlı'nın bakiyesi olarak Genç Türkiye Cumhuriyeti modernleşme yolunda kat ettiği adımları batıya karşı teşhir etmek amacıyla bu fuara iştirak etmiştir. New York Fuarı'nda Türkiye temsilinin arka planında 1932 yılı sonrasında izlenen iki temel hareket göze çarpmaktadır. 1939 yılında sergi pavyonu mimarı Sedad Hakkı bu yıllarda sivil bir mimarinin kuruculuğunu üstlenmiştir. Öte yandan 1932 yılından sonra Türk Tarihi Kurumu çalışmalarıyla Türk kimliğine dair yeni tezler sunulmuştur. Dışarıdan bakıldığında Osmanlı köşklerini andıran Türk pavyonu, içeride de sivil mimarinin unsurlarını taşımıştır. Ayrıca Osmanlı pavyonlarının süreklilik arz eden bir unsuru olan çeşme 1939'da Türk pavyonunun karşısında yeniden değerlendirilmiştir. Modern Türkiye yönetimi fuarda kadim Anadolu medeniyetlerine ait olduğu saptanan yeni buluntularla modern Türk kimliği arasında irtibat kurma yoluna gitmiştir. Türk Tarih Kurumunun antropolojik çalışmaları neticesinde Türk Tarihi 5000 yıllık bir geçmişe dayandırılırken Osmanlı mirasıyla dolaylı ilişki kurulmuş görünmektedir. Türkiye'nin ortaya koymaya çalıştığı temsile mimari yapı özelinde bakıldığında dışarıdan ve içerden bazı tezatları göze çarpmaktadır. Genç Türkiye Cumhuriyeti kendisini gösterirken hem yeni materyallere dayanarak yeni bir söylem geliştirmeye çalışmış hem de Batılı'nın rağbet edeceğini düşündüğü Osmanlı unsurunu sergideki en dış katmana yerleştirmiştir. Bunun akla en uygun açıklaması dışarıdan bakılınca batılıyı cezbedip ona asıl mesajını içeride vermek isteyen bir Türkiye olsa gerektir. 1939 fuarı önceki ve sonraki sergilerdeki Türkiye ile belirgin farklılıklar göstermiştir. Bu çalışma yukarıdaki örnekler ışığında uluslararası 1939 fuarındaki Türkiye'nin kendi temsil geçmişinden hangi noktalarda kopuş ve ayrışmalar gösterdiğine dikkat çekecektir. Bu çalışma aynı başlığı taşıyan yüksek lisans tezinden üretilmiştir.
Anahtar Kelimeler: 1939 New York Fuarı, Türkiye Temsili, Erken Dönem Cumhuriyet
|
