Son yıllarda şizofreni genetiğinde mikrobiyomun olası rolü tartışılmaya başlanmıştır. Psikiyatrik bozukluklar merkezi sinir sistemine etkisinden dolayı gastrointestinal mikrobiyomdaki değişiklikler ile ilişkilendirilmektedir. Bugüne kadar birçok mikroorganizma etiyolojik olarak ilişkili olabilecekleri düşünülerek araştırılmıştır. Bu yazıda probiyotiklerin şizofreni üzerine etkisini inceleyen çalışmaları derleyerek şizofreni tedavisi konusunda alternatif bir bakış açısı sunmak amaçlanmıştır. Bağırsak-beyin ekseni ilişkisi ortaya çıktıktan sonra bazı çalışmalarda probiyotiklerin merkezi sinir sistemi aracılığı ile nörotransmitter aktivitesini değiştirerek olumlu etki gösterdiği bildirilmiştir. Şizofreni patofizyolojisi ve tedavisi ile ilişkili ana nörotransmitterler olan serotonin ve dopamin düzeyleri mikrobiyota ile ilişkili bulunmuştur. Çalışmalarda şizofrenide artmış gastrointestinal bariyer fonksiyon bozukluğu (sızdıran bağırsak sendromu), besin antijen duyarlılığı ve metabolik sendromun daha sık görüldüğü belirtilmiştir. Ayrıca gluten ve kazein içermeyen diyetlerin de hastalık semptomları üzerine olumlu etki gösterebileceği rapor edilmiştir. İnfalamatuar markırların şizofrenide bilişsel durum ile ilişkili olduğu, inflamasyonun bilişsel durumu kötüleştirdiği belirtilmiştir. Mikroglial aktivasyon, monoaminerjik imbalans, beyin anomalileri ve kinürenin yolağının şizofrenide görülen kognitif bozukluğun altında yatan temel mekanizmalar olduğu ifade edilmiştir. Dolayısıyla probiyotiklerin şizofreni hastalarında görülen metabolik ve immün disfonksiyonu azaltmak için potansiyel terapötik etkilere sahip olabileceği beliritilmiştir. Yapılan çalışmalarda düzenli probiyotik kullanımının şizofreni ile ilişkili davranış özellikleri üzerine doza bağımlı etkilerinin olduğu bildirilmiştir. Farklı suşlardan oluşan probiyotiklerin düzenli olarak kullanımının şizofreni ile ilişkisini ortaya koymak için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Şizofreni, Probiyotik, İnflamasyon
|
