Bu çalışmada, Dilbilimsel tefsirin Kelami ve Fıkhi ayrılıklara olan etkisi, belirli tefsirler üzerinden incelenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Dilbilimsel tefsirin ne olduğu, ilgili fıkhi konuların kapsamı ve bu konularla alakalı tefsirlerde bulunan dilbilimsel bakış açıları, araştırmanın temelini oluşturur. Çeşitli tefsirlerin teknik veya yorum bazlı yaklaşımları bazen farklı anlayışlara yol açmıştır. Ancak, bu ihtilafların(ayrılık) temelinde Dilbilimin mi olduğu yoksa var olan düşünce yapıları içinde Dilbilim delil olarak mı kullanılmıştır? Soruları yer almaktadır. Dilbilimin bu ayrılıklarda bazen fikri değişikliklere olanak tanıdığı da çalışma içinde belirtilmiştir. Bu farklılıklar, bazı durumlarda inanç ve uygulama (ameli) açısından ayrılıklara neden olmuştur. Bu bağlamda, "Garîbü’l-Kur’ân, meâni’l-Kur’ân, i‘râbü’l-Kur’ân, vücûh ve nezâir" gibi dilbilimsel tefsir alanında değerlendirilebilecek eserler ilgili meselenin fikri ve ilmi boyutlarının ayrıntılı olarak görülebileceği eserlerdir. Fıkıh ilmi ortaya koyduğu kurallar bütününü İslam dininin temeli olan Kuran'a dayandırmaktadır. Dolayısıyla, ayetlerin anlaşılma yöntemi bu konuda belirleyici unsurdur. İşte bu noktada Dilbilimsel yöntemin etkisiyle bazı ayetlerde farklı yorumlar ortaya çıkmıştır. Bu farklılıklar, çeşitli bakış açılarının gelişmesine katkıda bulunmuştur. Çalışmamız özelinde bazı spesifik örneklerle ayetlere verilen farklı yorumlarda gramer, mecaz ya da Arap dilinin diğer temel dinamiklerinin etkisine dair bazı mülahazalara dikkat çekilecektir. Mesela Abdest ile ilgili ayette bulunan bir kelimenin sadece bir sesi değiştirecek şekilde farklı okunması abdest alırken ayakların yıkanıp yıkanmayacağı mevzusunu ortaya çıkarmaktadır. Bu ve benzeri ameli hususları etkileyecek yorumların ortaya çıkmasında dilbilim büyük bir öneme sahiptir. Ortaya konulan kurallar sadece Dilbilim temelli mi oluşmuştur yoksa fikri temelleri oluşturan mevcut yapı ve mezhebi aidiyet te bunda etkili midir? Sorularına dair argümanları ortaya koymaya çalışacağız. ORCID NO: 0009-0004-0360-1407
Anahtar Kelimeler: Filolojik tefsir , İhtilaf , Tercih , Fıkıh , Kelam
|
