İnsansız hava araçlarının (İHA'lar) nesne algılama ve izleme, trafik gözetimi, askeri operasyonlar, arama ve kurtarma, paket teslimatı, gizli alan keşfi, orman yangını izleme, petrol kuleleri ve elektrik hattı izleme, hassas tarım, kablosuz iletişim ve hava gözetimi gibi alanlarda kullanımı artmıştır. Bilgisayar sistemlerindeki ilerleme, elektronik, yapay zekâ ve kompozit malzemelerin kullanım avantajları da İHA’ların kullanım alanlarını daha da genişletmiş ve avantajlarını arttırmıştır. Kapsamlı kullanım çeşitliliği, farklı ihtiyaçların ortaya çıkmasından dolayı farklı özelliklere sahip İHA’lar üretilmesine neden olmuştur. Uçuş süresi ve mesafesi, taşıma kapasitesi, kullanım amaçları gibi çeşitli parametreler etrafında tüm İHA'ları kapsayan tek bir sınıflandırma sistemi kullanıcı çeşitliliğinden dolayı geliştirmek zordur. İHA'lar için boyut, ağırlık, hız, yükseklik ve dayanıklılık gibi çeşitli parametrelere veya özelliklere dayalı birçok sınıflandırma yapılmıştır. Tüm uygulamalarda belirli bir standart sınıflandırma yoktur ve hiçbir sınıflandırma diğerinden daha iyi değildir. Buna rağmen İHA'lar için bir sınıflandırma sisteminin olması önemlidir, çünkü bir görev için belirli bir İHA'ya ihtiyaç duyulduğunda, en iyi seçimi yapabilmek için İHA'ların arasından seçim yapmada kolaylık sağlayabilir. Bu çalışmada, İHA sistemlerinin mimarisi, sınıflandırılması ile ilgili literatür taraması verilmektedir. Bu sayede bu alanda çalışmaya başlayan araştırmacıların ve uygulayıcıların İHA teknolojilerinin mevcut durumunu anlamak için yeterli bilgi edinmelerine yardımcı olacak bir giriş yapmalarını sağlamayı amaçlamaktadır. İHA'lar zaman içinde önemli araştırmalara konu olmuş ve İHA’larla ilgili çeşitli konular da ele alınmıştır. Bu nedenle gelecek zamanlarda da İHA’larla ilgili yapılacak çalışmalarda bu çalışmanın İHA’ların çeşitleri ve sınıflandırılması bölümlerinde fayda sağlayacağı düşünülmektedir. (Bu çalışma “İnsansız Hava Araçları Operasyonlarının Emniyet Yönetim Sistemi’ başlıklı tezi esas alınarak hazırlanmıştır. Tez Eskişehir Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Hava Trafik Kontrol Anabilim Dalında tamamlanacaktır. Tez öğrencisi Osman Atilla Altıntaş (ORCID ID: 0000-0001-7328-3409), Birinci Danışman Birsen AÇIKEL, İkinci Danışman Uğur TURHAN’dır.)
Anahtar Kelimeler: Havacılık, İnsansız Hava Araçları, Sınıflandırma
|
