Hepatosellüler karsinom (HCC), en yaygın karaciğer malignitesidir ve dünya çapında kansere bağlı ölümlerin önemli bir sebebidir. Karbonik anhidraz enzim ailesi (CA), karbondioksitin (CO2) hidratasyonunu katalize ederek bikarbonat (HCO3-) ve hidrojen iyonları (H+) üreten, çinko (Zn+2) bağımlı metalloenzimlerdir. CA enzim ailesi, pH düzenlenmesi ve tümör oluşumu için anahtar role sahiptir.CA-IX, tümör mikroçevresinin pH’ını arttıran CA ailesine ait hücre yüzey glikoproteinidir. CA-IX, HCC'de metastaz ile ilişkilidir. Yapılan çalışmalarda, hipoksik ortamda HCC hücrelerinde CA-IX ekspresyonun yüksek olduğu bildirilmiştir. Paraoksonaz (PON) enzimi paraoksonu hidrolize ederek zararlı etkilerini ortadan kaldıran kalsiyum bağımlı bir hidrolitik serum metaloenzimdir. PON,oksidatif stresin,inflamasyonun ve hücre ölümünün düzenlenmesinde önemli role sahiptir. PON-1, tümör hücrelerinde redoks sistemin düzenlenmesini sağlayan hücre yüzey glikoproteinidir. PON-1, HCC'de inflamasyon ve oksidatif stresle ilişkilidir. Yapılan çalışmalarda, PON-1’in ekspresyonunun HCC'de azaldığı belirtilmiştir. Tıbbi bitkiler insanlığın gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Binlerce yıldır var olan geleneksel tıp sistemlerinin temelleri bitkilerden oluşmaktadır. Türkiye tıbbi bitki türleri çeşitliliği açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bitki türleri arasında Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasına ait bazı bitkiler kozmetik ve eczacılık-tıp alanında kullanılmaktadır. Rosmarinus officinalis türünün insektisit, anti-inflamatuar, antioksidan ve antikanser özellikleri yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Çeşitli kanser hücre hatlarında R. officinalis türünden elde edilen fenolik bileşiklerin ve çeşitli ekstraktlarının antikanser ve apoptozu indükleyici etkisi gözlemlenmiştir. R. officinalis bitki ekstaktının kanseri indükleyici enzimler üzerindeki etkileri bilinmemektedir. Söz konusu çalışmamızda HCC hücre hattına, Rosmarinus officinalis bitki ekstraktinin PON-1 ve CA-IX enzim aktiviteleri üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla HCC hücre hattına belirli konsantrasyonlarda R. officinalis bitki ekstraktı uygulanacaktır. Böylece R. Officinalis bitki ekstraktı ile PON-1 ve CA-IX ilişkisi araştırılarak literatüre katkı sağlanacaktır. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın Ankara Yıldırım Beyazit Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Tıbbi Bioloji Ana Bilim Dalı, Tezli Yüksek Lisans Programı kapsamında hazırlanmakta olan” Hepatosellüler Karsinoma Hücre Hattinda Rosmarinus Officinalis Bitki Ekstraktinin Pon-1 Ve Ca-IX Enzim Aktiviteleri Üzerine Etkisinin İncelenmesi “başlıklı Yüksek Lisans Tezinden üretilmiştir. Bu araştırma; Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından 2471 nolu proje ile desteklenmiştir. ORCID NO: 0009-0005-3310-2710)
Anahtar Kelimeler: CA-IX, HCC, Kanser, PON-1, Rosmarinus Officinalis
|
