Heyelanlar, Türkiye’de depremlerden sonra en fazla meydana gelen ve en çok zarar veren doğal afetlerden birisidir. Bu zararların en aza indirilmesi için, heyelana duyarlı alanların belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Günümüzde, bilgisayar teknolojilerindeki gelişmeler, daha yüksek kaliteye sahip heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesini sağlamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ve Kanıt Ağırlığı (KA) teknikleri kullanılarak, Erzurum'un Uzundere İlçesi için heyelan duyarlılık haritası üretilmesi olmuştur. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak, saha gözlemleri ile desteklenen MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) kaynaklarına dayanarak, toplam 42 adet heyelan içeren detaylı bir heyelan envanter haritası hazırlanmıştır. İkinci olarak, eğim, bakı, yükseklik, kaya türü, yollara uzaklık ve akarsulara olan mesafe gibi toplam 6 heyelan koşullandırma etkeni duyarlılık analizinde kullanılmak üzere seçilmiş ve bu etkenlere ait haritalar, sayısal yükseklik modeli (SYM), jeolojik ve topografik veriler kullanılarak ArcGIS yazılımı ortamında elde edilmiştir. Daha sonra, heyelan koşullandırma etkenleri ile heyelan envanter haritası arasındaki ilişki KA modeli kullanılarak belirlenmiştir. 29 adet (≈ %70) heyelan, modelleme için ve geri kalan % 30’luk kısmı modelin doğruluk testinde kullanılmıştır. Son olarak, heyelan duyarlılık haritası KA modeli uygulanarak üretilmiş ve çok düşük ile çok yüksek arasında değişen heyelan duyarlılık alanlarını gösteren 5 sınıfa ayrılmıştır. Elde edilen harita, alıcı işletim karakteristiği eğrisi altında kalan alan (ROC-AUC) tekniği uygulanarak doğrulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Heyelan Duyarlılık, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS), Kanıt Ağırlığı (KA), Uzundere Erzurum
|
